दुध उत्पादक कृषि हरुलाई लाखौ अनुदान: सामान्य कृषकको जीवनस्तर उकास्ने प्रभावकारी पहल
नुवाकोट, सूर्यगढी —
नुवाकोटको सूर्यगढी गाउँपालिकाले दुध उत्पादनमा आधारित अनुदान कार्यक्रम लागू गरेर साधारण कृषकहरूको जीवनस्तरमा उल्लेखनीय सुधार ल्याउन सफल भएको छ। अब कृषकहरूले महँगो कागजी प्रक्रिया र अनावश्यक खर्च नगरी पनि आफ्ना दैनिक उत्पादनमा आधारित अनुदान सहजै पाउन सक्छन्।
गाउँपालिका अध्यक्ष सन्त बहादुर घलेका अनुसार, यो अनुदान योजना कृषकहरूको उत्पादन प्रवर्द्धन मात्र नभई आर्थिक सशक्तीकरणतर्फ पनि ठूलो कदम हो। उनले भने,
“हामीले गाउँपालिकाभित्र उत्पादनमै आधारित अनुदान कार्यक्रम सुरु गरेका छौं, जसले यहाँका दुध उत्पादक किसानहरूको आम्दानीमा वृद्धि गरिरहेको छ।”
अनुदानको प्रवाह र उपलब्ध तथ्यांक
गाउँपालिकाले दुध उत्पादनलाई आधार मानी प्रति लिटर रू. ५ को दरले नगद अनुदान वितरण गर्दै आएको छ। यस अनुदानले स्थानीय कृषकलाई घरमै बस्न र दुध उत्पादनमा ध्यान दिन प्रोत्साहन दिएको छ। केहि तथ्यांकहरू यस्ता छन्:
पहिलो चौमासिक:
संकलित दुध: १,७७,४९०.३ लिटर
वितरण रकम: रु. ८८७,४५१.६
दोस्रो चौमासिक:
संकलित दुध: २,०४,०८८.३ लिटर
वितरण रकम: रु. १०,२०,४४१.५
तेस्रो चौमासिक (अनुमानित):
संकलित दुध: १,२०,००० लिटर
अनुमानित रकम: रु. ६,००,०००
कुल बजेट: रु. २५ लाख
लाभान्वित परिवार: करिब ४००
कृषकहरूमा परेको प्रभाव
यस योजनाले कृषकहरूको आर्थिक अवस्था सुधारमा ठुलो सहयोग पुर्याएको छ। स्थानीय दुध उत्पादक राजकुमार थापाले भने,
“पहिले दुध बेच्न धेरै खर्च र झन्झट थियो, अब गाउँपालिकाले अनुदान दिँदा काम सजिलो भयो, आम्दानी पनि बढेको छ।”
दूध उत्पादन र बिक्रीमा निरन्तरता बढेपछि कृषकहरूको जीवनस्तर सुधार भएको, बालबालिकाको पढाइ र परिवारको स्वास्थ्यमा समेत सकारात्मक प्रभाव परेको बताइन्छ।
अनुदान वितरण प्रक्रिया — सरल, पारदर्शी र द्रुत
कृषकहरूले दुध संकलन केन्द्रमा दैनिक उत्पादन पेश गर्दछन्।
प्रत्येक कृषकको पासबुकमा दैनिक दुध विवरण राखिन्छ।
कृषकले आवश्यक कागजात (नागरिकता, कर प्रमाणपत्र आदि) बुझाएपछि चौमासिक आधारमा अनुदान वितरण गरिन्छ।
अनुगमन समितिले Excel रिपोर्ट तयार गरी गाउँपालिकालाई बुझाउँछ।
निर्णयपछि रकम कृषकको बैंक खातामा सिधै जम्मा गरिन्छ।
अध्यक्ष घलेको सन्देश
“हामीले अनुदानलाई अब ठूला बजेट र जटिल प्रक्रियामा सीमित नराखी, सामान्य कृषकको उत्पादनमा आधारित बनाएर सरल र द्रुत वितरण सुनिश्चित गरेका छौँ। यसले कृषकलाई आत्मनिर्भर बनाउने दिशामा ठूलो कदम हो।”
निष्कर्ष: स्थानीय तहबाट दिगो कृषि विकासको नमूना
सूर्यगढी गाउँपालिकाको यो अनुदान कार्यक्रमले देखाएको छ कि स्थानीय तहहरू पनि कृषकमाझ पुग्ने सरल, प्रभावकारी नीति लागू गर्न सक्छन्। यसले कृषकहरूको आयमा वृद्धि गराउने मात्र नभई कृषि उत्पादनमा लगानी बढाउने वातावरण पनि तयार पार्छ।
सामान्य कृषकहरूका लागि गाउँपालिकाले देखाएको यो उदाहरणले नेपालको ग्रामीण विकासमा नयाँ उज्यालो ल्याउने सम्भावना बोकेको छ।
